Struktury amfifilowe do dostarczania leków i kwasów nukleinowych - obecne badania, możliwości i wyzwania
1.
mgr Joanna Patalas
2020-11-06
Nanonośniki, są to struktury o wielkości nanometrycznej których zdaniem jest transport materiału terapeutycznego. Nośnik, oraz substancja czynna (materiał leczniczy) razem tworzą tzw. kompleks. Cząstki takie potrafią przemieszczać się w organizmie i transportować substancję czynną w docelowe miejsce, a następnie w sposób kontrolowany mogą ją uwolnić. Ta umiejętność sprawia, że nanonośniki są obecnie interesującym zagadnieniem w kontekście terapii różnych chorób i schorzeń. Zastosowanie nanonośników w terapii pozwala na dopasowanie metody leczenia do indywidulnych potrzeb pacjenta, co w wielu przypadkach jest kluczowe, ponieważ minimalizuje niepożądane efekty uboczne.
Aktualnie liczne biomateriały są analizowane w aspekcie tworzenia nanonośników. Miedzy innymi są to lipidy, polimery i nanocząstki. Natomiast jednymi z ciekawszych materiałów są struktury amfifilowe. Przykładem tych struktur są surfaktanty, czyli środki powierzchniowo czynne (ang. Surface Active Agents). Dzięki amfifilowej budowie, czyli składania się z fragmentów hydrofilowych i hydrofobowych, zdolne są one do samoorganizacji w struktury micelarne, lamelarne i cylindryczne. Nośniki na bazie surfaktnatów są biodegradowalne, biokompatybilne, potrafią przenikać przez błony biologiczne oraz nie wywołują odpowiedzi immunologicznej organizmu. Te cechy są niezbędne u nanonośników terapeutycznych, a dodatkowo łatwość produkcji sprawia że amfifilowe nanoukłady stanowią alternatywę dla obecnie dostępnych komercyjnie nanonośników.
Zastosowanie mikroskopowych oraz spektroskopowych metod badawczych pozwala na dokładną analizę tych układów pod katem właściwości fizykochemicznych. Otrzymane dane pozwalają na oszacowanie efektywności i jakości wykorzystywanych materiałów jako nanonośników, co jest niezbędne by odpowiednio zaprojektować cały system dostarczania leków.
W dobie postępujących chorób cywilizacyjnych, mutujących wirusów jak SARS-COV-2 czy coraz to liczniejszej grupy osób cierpiących na choroby neurodegeneracyjne, nanoukłady amfifilowe stają się obiecującym narzędziem nowoczesnej medycyny.